BN’ers in blik

Normaal ben ik niet iemand die zijn mening al te overduidelijk verkondigt, maar na het zien van het item over het Boekenbal gisteren, liet die grote BN’er-show me niet los. Nu heb ik niets tegen BN’ers, ik vind het ook een beetje een denigrerend woord, maar gebruik het in dit stuk toch omdat het mijn punt duidelijk maakt. Zelf volg ik een aantal BN’ers en ‘influencers’ met veel plezier op social media, maar volgens mij worden ze verkeerd ingezet en ik zal hieronder proberen uit te leggen waarom ik dat vind.

Gisteren zapte ik langs RTL Boulevard, waar een item over het Boekenbal werd getoond. Ik hoorde Luc Ikink nog iets zeggen over dat het Boekenbal ‘de laatste jaren een beetje een saai zooitje was geworden’, maar dat dat dit jaar wel anders was. Dat kwam dan denk ik vooral omdat Boulevard een opvallender item kon maken door al die BN’ers op de rode loper. Vooral zíj́ werden geïnterviewd, waarbij ik me bij de meesten toch sterk afvroeg wat ze überhaupt met de boekenwereld te maken hadden. Daardoor voelde het voor mij alsof ze waren ingezet om het Boekenbal, en daarmee de Boekenwereld, wat meer sjeu en aandacht te geven.

Ik vind daar dus wat van. Op die manier nemen de BN’ers de ruimte in van de auteurs, illustratoren en boekenmakers, die uiteindelijk de boeken maken, want zonder hen geen boeken, toch? Ik kan me voorstellen dat wordt gedacht: ‘maar die boekenmakers hebben minder bereik en zijn veel onbekender, dus trekken minder aandacht’. Ik denk dat daar dan juist een klein deel van de oplossing ligt: zorg dat de makers veel meer bereik krijgen. Laat zien hoe interessant die makers zijn. Geef ze veel meer aandacht in de media, maar zet er geen BN’er die er niets mee te maken heeft voor in de plaats. De BN’er kan wel degelijk iets nuttigs bijdragen, maar dat komt straks.

Voorheen werkte ik als reclame-creatief en heb de studie Advertising aan de Willem de Kooning Academie gedaan. Dat betekende dat het mijn doel was om merken bekend te maken bij het grote publiek, door creatieve concepten te bedenken, zodat mensen geloofden dat ze dat merk nodig hadden. Dat kon een tv-commercial zijn, een social-mediacampagne of een print-uiting. De ‘makkelijke’ ideeën werden al snel afgestraft. Een voorbeeld van een makkelijk idee is een BN’er die je merk promoot.

‘Laat dat blik BN’ers maar dicht,’ werd er dan gezegd. ‘Dat is de makkelijke, luie manier. Ga nu eerst bedenken wat er goed is aan je merk voordat je een BN’er een mooi pakkie aandoet en de aandacht laat trekken.’

De moeilijkere, maar betere weg is in deze kwestie dus om je af te vragen hoe je het ‘merk’ Boeken Lezen beter in de spotlights kunt zetten. Hoe je ervoor kunt zorgen dat mensen weer boeken wíllen (en niet moeten) lezen. Want dat is iets waar ik, en vele anderen met mij, me wel zorgen over maak. Hoe staat het met de toekomst van lezen? Lezen we over twintig jaar nog boeken? Het is al lastig om kinderboeken aan de man te brengen, maar hoe zit dat met volwassenenboeken? Kunnen papieren verhalen al het geweld van de schermen wel aan? Willen we niet liever zitten en consumeren? Netflix, HBO, Videoland, lekker onderuitgezakt kijken met een zak chips onder je hand?

Voor lezen moet je meer doen dan alleen consumeren. Je moet zelf je brein aanzetten. Maar daarmee zet je ook je fantasie weer aan. En dat is nou juist het mooie. Ik denk echt wel dat lezen weer ‘hip’ gemaakt kan worden, maar dat je het op de juiste manier moet insteken. Er is een trend gaande van gezond eten, meer bewegen en bezig zijn met het milieu en de toekomst. Kan het boek daar niet op meeliften? Lezen als Leefstijl. Volgens mij past het.

Maar goed, terug naar de BN’ers. Die worden de laatste jaren ook ingezet om het kinderboek aantrekkelijk te maken. Heel vaak komt er weer een acteur of actrice voorbij die een kinderboek heeft geschreven, om zo de boekverkoop te stimuleren. Heel eerlijk: die boeken zijn meestal niet het best geschreven. En dat is ook logisch, want je bent niet zomaar een schrijver, net zo goed als een schrijver niet ineens een acteur is. Als je mij morgen in GTST zet, is dat niet per se goed voor de kijkcijfers, denk ik ;). En als een schaatsfabrikant een bekende biljarter inzet om schaatsen te promoten, in plaats van bijvoorbeeld Kjeld Nuis, werkt dat ook niet, gok ik.

Er zijn veel schrijvende BN’ers die vooral bekend zijn bij de ouders. De ouders kopen vervolgens het boek voor hun kind, maar eerlijk gezegd denk ik dat het de kinderen een worst zal wezen wie dat boek geschreven heeft: zij willen, àls ze eenmaal gaan lezen, vooral een goed en tof boek lezen. Waarna ze denken: hé, doe mij nog een boek.

Dus nu mijn punt: ik heb niets tegen BN’ers. En ik denk zeker dat het slim is om ze in te zetten in het leesoffensief, zowel voor kinderen als volwassenen. Maar ik denk dat ze verkeerd worden ingezet. Laat de BN’ers niet opdraven in mooie jurken en pakken op een Boekenbal, maar geef de auteurs daar de aandacht die ze verdienen. En laat de BN’ers niet SCHRIJVEN, maar LEZEN. Want zien lezen, doet lezen, zeker als iemand het doet die je erg waardeert.

Een mooi voorbeeld vind ik @boekwijzer en Arie en Romy Boomsma. Als je een Boekwijzerlidmaatschap neemt, ontvang je de beste kinderboeken op maat. Arie en Romy hebben een enorm bereik, en omdat zij vaak kinderboeken in hun tijdlijn laten zien, denk ik dat dit ontzettend aanlokkelijk werkt. Als je hen en hun kinderen ziet genieten van verhalen, wil je dat zelf ook voor jou en je kind. Laat de BN’ers lezen en voorlezen. Niet al te opzichtig, maar gewoon, alsof het normaal is. Elise Boers die haar tweeling een prentenboek voorleest. Roxeanne Hazes met haar zoon op de bank met een boek. Daan Alferink die tips geeft over hoe je je boekenkast tof inricht. Bas Smit die een toffe goede doelenactie doet, en met de opbrengst een kinderboekenbibliotheek inricht in het Prinses Maxima Ziekenhuis. Boeken, boeken, boeken. Laat de BN’ers lezen en boeken waarderen, zodat hun volgers geprikkeld raken om ook boeken te kopen. En dan niet het boek van de zoveelste BN’er, maar een boek van een van de vele geweldige auteurs die ons land rijk is.