Nachtfietser: ontroerende jeugdroman belicht het persoonlijke proces van rouw en verlies
Door: Eline schrijft hier
Na de tragische dood van Sebas valt Sammies gezin steeds meer uit elkaar. Omdat haar ouders gaan ‘proefscheiden’ woont haar moeder samen met zus Wies sinds kort in een huis in de stad. Sammie is bij haar vader blijven wonen, die een bloembollenbedrijf runt op het platteland. Hoewel ze een hekel heeft aan de stad, voelt Sammie zich verraden. Waarom konden ze niet gewoon met z’n vieren in één huis blijven wonen? De afwezige blik in de ogen van haar vader, de zwijgzame momenten aan tafel en de weinig spraakzame Ome Obbe maken het er voor Sammie niet makkelijker op. Tijdens een nachtelijke fietstocht ontmoet Sammie Toon. Net als zij kampt hij met problemen in zijn gezin; zijn broer Jesse is uit huis gezet en leeft op straat. De twee jonge tieners ontpoppen zich in Nachtfietser van Brenda Heijnis tot redders die alles in werking stellen om het leven van hun gezinsleden beter te maken en hun families te lijmen. Maar is dat wel mogelijk? En misschien nog wel belangrijker: willen hun dierbaren wel ‘gered’ worden?
Emotie is voelbaar
Heijnis debuteerde in 2017 met dichtbundel Waar de wind waait. Nachtfietser is haar nieuwe boek. Hoewel de titel suggereert dat het verhaal draait om heimelijke, nachtelijke escapades, speelt er veel meer. Deze emotie is vanaf het begin goed voelbaar en Heijnis neemt de tijd om de gebeurtenissen langzaam aan de lezer te ontvouwen. Het verhaal werkt toe naar een emotionele herinnering in cursief die een ander licht werpt op wat je tot dan toe gelezen hebt.
Je begrijpt ineens waarom personages zich op een bepaalde manier gedragen en waarom Sammie zich – bijna angstvallig – behulpzaam opstelt. Deze kennis zorgt ervoor dat je als lezer nog meer meeleeft en niet alleen Sammie, maar ook Toon wilt waarschuwen voor het uitvoeren van hun goedbedoelde plannen. Nachtfietser doet enkele clichés teniet wanneer de twee jonge tieners in contact komen met een groepje daklozen waar ze veel van leren. Sammie ervaart de warmte waar ze naar heeft verlangd, maar die thuis is bekoeld en Toon leert inzien waarom zijn broer hem ontwijkt.
Nachtfietser weet diep te ontroeren
Het verhaal werpt lichtbundels op thema’s als (complexe) rouw, vriendschap, schuldgevoel, familiebanden en armoede. Situaties en mensen zitten vaak anders in elkaar dan we denken en in het boek komen verschillende kanten van de personages aan bod. Zo is de afwezigheid van Sammies vader geen onverschilligheid, zit er achter Ome Obbes afstandelijke houding een betrokken man verstopt en is Sammies broer minder rebels dan gedacht. Door de zorgvuldige opbouw bevat Nachtfietser een kwetsbaar verhaal dat de lezer onverwachts diep weet te ontroeren. Het biedt inzichten voor kinderen (maar ook volwassenen) die zich een reddersrol hebben eigen gemaakt. Iets of iemand anders beter maken begint met goed zorgen voor jezelf: ‘Niet zoveel voor een ander denken.’ Te midden van de tulpenvelden doet het treffende open einde denken aan een bloembol: de personages hebben alle groeistoffen in zich en zullen, ongeacht de externe omstandigheden, na het omslaan van de laatste bladzijde ieder op hun eigen tempo gaan bloeien als de tijd daar is.
Nachtfietser: een aanrader
Door: de Leesplank
Na de dood van haar broertje past het gezin van Sammie niet meer naadloos in elkaar. Wanneer haar ouders gaan proefscheiden, blijft Sammie alleen met haar vader en bejaarde oudoom achter op het bloembollenbedrijf. Tijdens een nachtelijke fietsrit ontmoet ze Toon. Ook hij heeft het lastig thuis, met zijn oudere halfbroer die op straat is gezet.
In hun zoektocht naar manieren om hun gezinnen te repareren, sluiten Sammie en Toon een onverwachte vriendschap met een groep daklozen. Van hen leert Sammie dat helpen niet altijd helpt. (flaptekst)
Spoiler alert: Ik heb ontzettend moeten huilen om dit boek. Dus voor mensen die daar geen behoefte aan hebben is dit boek zeker niet geschikt. Voor iedereen die dat wel kan waarderen is dit hoe dan ook een aanrader.
Nachtfietser is het tweede boek van Brenda Heijnis. Haar eerdere boek heb ik niet gelezen, maar deze wekte meteen mijn interesse. De flaptekst en zeker het prachtige omslag van Gouden Penseel-winnares Jeska Verstegen. Het omslag is sfeervol, past extreem goed bij het verhaal en verklapt niets: wel maakt het nieuwsgierig.
Brenda Heijnis heeft een emotioneel boek geschreven. Als lezer weet je niet meteen wanneer je het verhaal binnenvalt. Blijkbaar zijn de ouders van Sammie aan het proefscheiden, maar wat de reden daarvoor precies is? Dat is nergens echt duidelijk, het is gewoon zo. Pas later krijg je steeds meer stukjes van de puzzel en kom je erachter wat er aan de hand is én wat er eigenlijk is gebeurd. Want blijkbaar is het broertje van Sammie omgekomen bij een ongeluk, maar wat er precies is gebeurd weet je al lezer nog niet.
Een gedurfde keuze, maar wel een erg goede keuze. Want op deze manier ben je als lezer constant gefocust en wil je weten wat er is gebeurd. Je wordt op deze manier door Heijnis meegetrokken in het verhaal. Je voelt de emotie en wilt weten waarom. Je wilt er eigenlijk wat aan kunnen doen.
En dan is de rouwverwerking niet eens het enige thema in dit boek. Sammie ontmoet Toon, hij heeft ook problemen thuis. Zijn broer is het huis uitgezet en leeft nu op straat. Toon wil hem helpen, maar zijn broer is heel afstandelijk. Door die broer leren Sammie en Toon een groep daklozen kennen. Dat lijkt eerst wat spannend en eng, maar uiteindelijk heeft Sammie deze mensen juist nodig om verder te kunnen komen in haar leven. Het is prachtig hoe Heijnis dit omschrijft en hoe je de warmte voelt die deze mensen haar geven. Het verschil tussen hoe het thuis nu voelt en hoe het daar voelt is groot en voelbaar.
Ook een prachtige toevoeging vind ik de bejaarde oudoom van Sammie. Ze heeft niet zoveel met die man, maar hij is er wel wanneer ze het nodig heeft. Hij heeft in zijn huis een muur vol met foto’s van mensen die er niet meer zijn. Het broertje van Sammie hangt daar ook bij. Hij heeft iedereen overleefd en dat brengt ook een zekere emotie met zich mee. Haar oudoom geeft ook een tip, toen hij ooit in rouw was ging hij vissen en dat hielp hem.
Het einde is prachtig. Dat is vooral zo omdat niet alles al helemaal goed is, maar alles duidt erop dat het goed gaat komen. Prachtig om te lezen dat Sammie haar vader nu gaat vissen met zijn oom. Ondanks de heftige thema’s is het wel een prettig boek om te lezen. Ik vind dit boek een echte aanrader, het verdient meer aandacht!
Nachtfietser: een boek om in te verdwijnen
Door: Lezersgoud
‘Ik ben nog nooit door de nacht gefietst.’
De eerste zin, en je bent het verhaal al binnengeloodst. Het grijpt je vast. Je fietst mee, je hoort tikken, je voelt klamheid. Wie is de verteller, waarom in de nacht alleen op weg, met hond? Voor wie, waardoor of wat? Enkele woorden duiden op een impulsief handelen door het bereiken van een plafond. Weg van de bron. Je proeft, je ziet.
Er lijkt meer aan de hand dan zomaar een nachtelijk fietstochtje: ‘In dit donker is het alsof er niets bestaat. Was het maar zo makkelijk, dat je even weg kan uit je eigen leven.’In een cadans van heldere zinnen lees je achterelkaar de eerste hoofdstukken. Je ervaart een psychologische spanning die zorgvuldig wordt opgebouwd. De lezer krijgt gedoseerd informatie zodat je blad na blad blijft doorlezen over deze Nachtfietser.
Sammie, zo heet de 13-jarige fietser, is op weg naar de stad waar haar moeder en zus Wies sinds vijf weken wonen. Haar moeder had ruimte nodig, Wies ging mee naar het leegstaande huis.
Ze woont nu alleen met vader op het bollenbedrijf. Ome Obbe heeft ook woonruimte op het erf en levensverhalen, een oudere man die je hoe langer hoe meer in je hart sluit. Vader loopt sinds het vertrek van moeder en Wies anders, ‘Alsof de zwaartekracht te hard aan zijn voeten trekt’. Het lijkt of hij de werkelijkheid nog steeds niet kan bevatten. Haar zus vindt ze een zussenverrader, Sammie voelt zich in de steek gelaten, ze deden alles samen. ‘We hielpen elkaar erdoorheen de afgelopen twee jaar. Tot nu dan.’ De huidige situatie noemt ze ‘proefscheiden’.
Aangekomen in de stad, die niets van de weidsheid heeft die ze gewend is, gaat ze zitten met hond Joep in het bushokje tegenover het leenhuis. Sammie tracht te verdwijnen, want er zijn ruziënde stemmen bij de woning ernaast. En dan hoort ze plots: ‘Hij komt pas over drie uur hoor’. Ze maakt kennis met Toon.
Terug thuis komt de triestigheid, de deprimerende bende in huis, het alleen te moeten redden, de onzekerheid waar haar vader op momenten is, dubbel binnen. Ze vraagt zich af: ‘Hoe kom ik de tijd in dit niemandsland nu door?’, vooral nu ook de topdrukte van de bollenpeltijd voorbij is.
Het vacuüm waarin ze sinds de dag van de slechte film leven, voelt als het zwarte gat waarin ze verdwijnen als de bollenschuur leeg is. ‘Maar nu is niet alleen de bollenschuur leeg. Wij zijn het ook.’ Broertje Sebas zal nooit meer zijn verjaardag starten met pannenkoeken. Ze zullen als gezin nooit meer met z’n vijven ontbijten.
Doorheen de verhaallijn van het gezin is er de vriendschap met Toon. Toon die zijn eigen sores heeft en het goede wil doen ten aanzien van zijn halfbroer Jesse. Ze komen terecht in een leefgemeenschap van daklozen en ervaren inzichten m.b.t. vooroordelen en relativeren. Er is hulp en tijd uit onverwachte hoek van Humbert. – ‘Geluksballetjes werken het beste bij wie ze het hardst nodig heeft.’ Een idee om samen de geboortedag te starten kan lukken. Er lijken sprankjes hoop te ontstaan, maar bereik je met goede bedoelingen wat goed is voor de ander? Sammies hoofd wordt hoe langer hoe meer een ‘grabbelton’ aan gedachten.
Een indringend emotioneel verhaal over het leven, over verlies en verwerking, eenzaamheid, over omgaan met schuldgevoel, over ruimte geven, een etiket zijn en waarin later een rotwoord is. En nog veel meer. Geen eenvoudig(e) onderwerp(en) die met een passende insteek zijn benaderd. De focus blijft op het hoofdverhaal, de zijlijnen zijn er ten behoeve van de ontwikkeling van Sammie. Geen (te) overbodige zaken, het geheel is groots klein gehouden.
Je leest ‘op de handrem’ tot na die ene terugblik voorzichtig de rem wordt losgekoppeld en de herinnering vervolgens in alle hevigheid worden toegelaten. Vasthouden en loslaten. Beseffen dat iemand meer is dan dat ene noodlottige moment met die ‘gele vlek’ en leren dat niet alles op te lossen is, maar dat dingen wel beter kunnen worden. Een einde waarin ruimte is voor invulling. Een einde dat ondanks alles lichtpuntjes perspectief biedt door herinneringen, tastbare steentjes en ‘een snippertje Sebas’.
De sfeervolle omslagillustratie van Jeska Verstegen is een geweldige blikvanger voor ‘Nachtfietser’. Het brengt je mede door de eerste zin direct in het verhaal. Je verdwijnt met Sammie in de nacht.
Korte zinnen worden afgewisseld met iets langere die niet té strak zijn, waardoor dit realistische verhaal door veel lezers vanaf 10 jaar kan worden gelezen. Een voorleestip!
Je wenst ieder kind een rots-in-de-branding ome Obbe toe, een door-de-wol-geverfde Humbert die je dushi noemt, een Jesse en natuurlijk een Toon, een vriend die je laat zijn die je kunt zijn. En als je pannenkoeken bakt denk je vast terug aan deze zinnen: ‘Beslag moet even rust krijgen, dat werkt het beste. Net als bij mensen’.
‘Nachtfietser’, een boek om in te verdwijnen. Die ontroerende nachtfietser krijgt vanzelf een speciaal plaatsje in je lezershart. Prachtig boek. ‘Tikker’ was mooi, deze is overtreffend. Lezersgoud.
Brenda Heijnis, Nachtfietser, illustrator Jeska Verstegen, Hoogland & Van Klaveren, 2024, 170 blz., 9789089674289
p.s. oei één puntje dan: róómbroodjes!
De boekhandels over Tikker
Jeugdboekhandel Silvester Haarlem
Dit boek van Brenda Heijnis – Kinderboekenschrijver maakte diepe indruk op ons. Zo’n moderne vertelling van een tijdloos thema, van machteloosheid en afscheid nemen, vriendschap, vragen over het leven en de dood, en het leven na de dood? De dertienjarige Elias wacht al zijn halve leven op een donorhart. In zijn ziekenhuisbed telt hij de minuten en de uren, tot het eindelijk zover is. Wanneer hij wakker wordt na de operatie, staat er een onbekende jongen naast zijn bed. Elias blijkt de enige te zijn die hem kan zien. ‘Jij hebt mijn hart,’ zegt de jongen. Hoewel de uitgever dit boek indeelt op 10-12 jaar adviseren wij misschien 13+. Het is heftig, maar gaat ook in op identiteit, verandering, keuzes maken.
Klik HIER voor het bericht
Boekhandel In De Wolken Voorburg
Als het kan, moet je leven ook. ‘ Elias wacht al zijn halve leven op een donorhart. In zijn ziekenhuisbed telt hij de minuten en de uren, tot het eindelijk zover is. Wanneer hij wakker wordt na de operatie, staat er een onbekende jongen naast zijn bed. Elias is de enige die hem kan zien. ‘Jij hebt mijn hart,’ zegt de jongen. #overrompelend #ontroerend #mooi#in1rukuit @hooglandvanklaveren
Klik HIER voor het bericht
Boekhandel Van Piere
De dertienjarige Elias wacht al zijn halve leven op een donorhart. In zijn ziekenhuisbed telt hij de minuten en de uren, tot het eindelijk zover is. Wanneer hij wakker wordt na de operatie, staat er een onbekende jongen naast zijn bed. Elias blijkt de enige te zijn die hem kan zien. ‘Jij hebt mijn hart,’ zegt de jongen. *** Met ‘Tikker’ schreef Brenda Heijnis een imponerend verhaal over machteloosheid en vriendschap.
Klik HIER voor het bericht
Boekhandel Kiekeboek Haarlem
#tikker van #brendaheijnis is het verhaal van een #harttransplantatie De voorzichtige Elias krijgt het hart van Boyd, type ruwe bolster blanke pit. Na de operatie blijft Boyd als geest voor Elias zichtbaar en ontstaat een bijzondere vriendschap. @hooglandvanklaveren #lezen#jongensboek #jeugdboek#ziekenhuisboek 10+.
Klik HIER voor het bericht
‘Tikker’ recensie in het Friesch Dagblad
14 december 2019
‘Donorhart
De dertienjarige Elias wacht al aardig wat jaartjes op een donorhart, maar dan komt toch het moment waarop er een hart voor hem beschikbaar is. Na de geslaagde harttransplantatie verschijnt aan zijn bed een jongen, Boyd. De jongen van wie hij het hart heeft gekregen nadat deze dodelijk verongelukt was. Er ontstaat een boeiend verhaal over een onmogelijke vriendschap tussen de jongens, twee jongens met heel verschillende karakters die door het hart aan elkaar verbonden zijn.
Het verhaal van Brenda Heijnis met de alleszeggende titel Tikker (Hoogland & Van Klaveren, €14,95 / 10+) wordt afwisselend vanuit het perspectief van Elias en Boyd verteld. Een bijzondere compositie diet niet altijd even sterk uit de verf komt, maar waarin de personages zeker voor je gaan leven. Heijnis weet haar lezers aan zich te binden met sprankelende dialogen, herkenbaar taalgebruik en goed beschreven emoties. Je wilt verder lezen en kunt het boek moeilijk even wegleggen. Een debutante die we zeker in de gaten moeten houden.’
‘Tikker’ recensie door JaapLeest
Door Jaap Friso, 9 december 2019
‘…De portretten van de jongens zijn los van elkaar treffend en vlot geschreven door Brenda Heijnis, die met haar tweede boek naar een andere uitgeverij is overgestapt. Elias speelt piano speelt en heeft gevoelens voor een meisje in het ziekenhuis. Hij is door zijn langdurige ziekte vooral een angstige jongen. Angst die wordt gevoed door een intense maar ook verstikkende band met zijn ouders, waardoor ze elkaar in een wurggreep van bezorgdheid houden. Risicoloos en voorzichtig, dat is een manier van leven geworden. ‘Bangepoeperigheid’, noemt Boyd het. Elias hunkert naar een normaal leven in de gewone wereld maar is er tegelijk ook doodsdbang voor. ‘Wat doe ik straks met al die tijd die ik niet aan ziek-zijn hoef te besteden.’’
Lees HIER de hele recensie.
‘Tikker’ getipt in Het Parool
Door Carel van Pampus, 30 november 2019
‘Tikker’ (Brenda Heijnis, Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren) gaat over de dertienjarige Elias, die na lang wachten een donorhart krijgt. Na de operatie ziet hij een onbekende jongen staan: Boyd. Elias is de enige die hem kan zien, want Boyd is dood en Elias heeft zijn hart gekregen. Er ontstaat een band tussen de twee jongens die zich allebei op hun eigen manier machteloos voelen.’
‘Tikker’ recensie in Trouw
Door Bas Maliepaard, 23 november 2019
Brenda Heijnis grijpt je in haar tweede jeugdroman bij de lurven.
‘…De jongens krijgen mooi tegengestelde karakters. Dat ze bij leven en welzijn vermoedelijk geen vrienden waren geweest, maakt hun ontmoeting prikkelend. De zachtaardige Elias wekt sympathie op dankzij zijn angst om met zijn nieuwe hart weer voluit te gaan leven. Buitenkind Boyd is een stoere skater – zijn taalgebruik bijpassend ruw – die nog geen afscheid van het leven kan nemen, omdat hij rondloopt met schuldgevoelens over de brand in zijn opa’s huis.’
Toch is ‘Tikker’ in z’n geheel een aantrekkelijk, levend verhaal, waar óók vaardige dialogen en een enkel fraai beeld in staan. Het zou zomaar de opmaat kunnen zijn naar een volledig geslaagd boek van Heijnis.
Ton Jansen
Klik HIER om naar de recensie te gaan.
‘Waar de wind waait’ recensie Biblion
Door Ton Jansen, 2017
Ton Jansen
Klik HIER om naar de recensie te gaan.
‘Heerlijk boek om in weg te dromen’
RetteketeteJet | Beemster | Aug 2017
Wat een heerlijk boek, prachtige gedichten mét fantastische illustraties. Iedere keer zie je weer nieuwe dingen en de kids fantaseren er steeds meer bij. Super voor de kids, maar deze moeder vindt het ook heerlijk om eruit voor te lezen!
(Over Waar de wind waait)
‘Prachtige gedichten en tekeningen’
BuufC | Aug 2017
Heel leuk om met kinderen poëzie te lezen. Ze genieten ervan en het zet ze aan het denken, wat leidt tot mooie gesprekken. Er staat vanaf 8 jaar, maar sommige gedichten zijn ook geschikt voor jongere kinderen. Mijn dochter van 9 pakt het boek ook vaak, terwijl ze niet zo’n lezer is…. De tekeningen zijn prachtig, ook voor volwassenen is dit boek genieten!
(Over Waar de wind waait)
‘Wat een heerlijk boek!’
AnnaBlauw81 | Amsterdam | juni 2017
Een streling voor het oog en voor het oor, de kinderen uit mijn klas luisteren vol aandacht naar deze prachtige gedichten. Soms zit er een lach in, soms een traan, en vaak is het een leuke aanleiding voor een gesprek met elkaar.
(Over Waar de wind waait)
‘Waar de wind waait’ recensie De Leestafel
Door Dettie, 20 juni 2017
[…] Maar er wordt ook heel lief gepraat over grootouders bijvoorbeeld in het heel mooie gedicht over opa. Daarin vertelt een kind over zijn stoere opa, die van die mooie wolken kon blazen met de rook uit zijn pijp. Opa is nu zelf een wolkenman en is nu voor altijd bij het kind, kijk maar naar die wolken… het kind praat nog steeds met zijn opa en als opa daarboven in de lucht moet huilen dan troost het kind hem. Het is hartverwarmend en ontroerend om te lezen.[…] Alle afbeeldingen in het boek zijn overigens zeer de moeite van het bekijken waard maar dat kan ook haast niet anders met deze illustratrice die ook de mooie illustraties verzorgde voor o.a. de door
Een prachtig verzorgd boek, waarmee een kind op een heel prettige manier kennis kan maken met – in verschillende rijmsoorten geschreven – gedichten. Zeer de moeite van het aanschaffen waard!
ISBN 9789044828627 | Hardcover | 43 pagina’s
Uitgeverij Clavis | mei 2017
Afmeting 298 x 216 x 9 mm | Leeftijd 8 +
© Dettie, 20 juni 2017
Lees de hele recensie HIER
